Phần 7: Giành lấy sự sống nơi đầm lầy và sa mạc

Ở phần này, các bạn sẽ được tìm hiểu cụ thể hơn những đặc điểm của từng loại môi trường và lần này các bạn sẽ có thêm kinh nghiệm và kiến thức khi bị lạc ở những nơi có điều kiện sống vô cùng khắc nghiệt như đầm lầy ẩm ướt hay sa mạc khô cằn. Hy vọng phần 2 này có thể giúp các bạn hiểu thêm một chút về kinh nghiệm sinh tồn.

Bạn nằm dài trên giường, ôm laptop và xem một bộ phim kể về những kẻ sống sót sau tai nạn máy bay (Lost) một cách thích thú. Hay phấn khích khi theo dõi cách mà Grylls Bear đối đầu với những tình huống nguy hiểm và khắc nghiệt nhất của thiên nhiên. Bạn học hỏi được rất nhiều điều từ anh ấy. Vâng, tôi không phủ nhận điều này, anh ấy cũng là một trong những thần tượng lớn của tôi.
Nhưng tôi nói thật, ngoài hoang dã chẳng phải những tình huống hiểm nguy là thứ giết chết bạn đâu. Sự cô độc, hoảng loạn, chán nản và đặc biệt là sự thiếu kinh nghiệm sẽ làm điều đó trước tiên. Bạn vớ được một cây dừa trĩu quả, bạn sẽ làm gì với nó? Tôi cá là 90% những người ở đây không biết cách lấy nước từ 1 quả dừa tươi bằng tay không. Bạn bắt được 1 con thú nhưng bạn không có lấy một thứ công cụ nào để chế biến và dự định ăn sống nó như Bear. Xin lỗi nhé, bạn sai rồi, tôi có cách tốt hơn đấy.

Những tình huống bên trên không phải là những câu đố. Nó chỉ đơn giản là một trong những tình huống nhỏ mặt mang tầm vi mô nhưng lại là phán quyết cho cuộc sống của ban. Trang bị cho mình cái thứ gọi là kinh nghiệm thì dù là trong cuộc sống hiện tại hay phải đối mặt với những tình huống hiểm nghèo tương tự như thế, bạn luôn cảm thấy tự tin và sẵn sang ứng phó.
Ở đây tôi xin phép đưa ra một cái tên. Anh không hề nổi tiếng nhưng là một người tôi quen biết và rất khâm phục. Anh ấy là Ben Mackie , giảng viên trường đại học Latrobe tiểu bang Victoria – Australia. Anh ấy còn làm nhiều công việc khác nữa như hướng đạo sinh, vận động viên đua thuyền, hướng dẫn viên…Tôi đã được học một khóa thực tập kĩ năng sinh tồn do anh giảng dạy. Đó cũng chính là cảm hứng cho tôi viết lên seri chuyên đề “Kỹ năng sinh tồn” này (cũng vì vậy mà các bạn có thể yên tâm là những thông tin tôi đã và sẽ đưa ra hoàn toàn rất khoa học chứ không phải là chém gió không có cơ sở).
Anh cũng không quá đặc biệt, không quá cơ bắp nhưng lại tháo vát và nhanh nhẹn kinh khủng. Dường như chẳng có điều gì có thể làm khó được anh. Không phải là tôi quá thần tượng hóa anh ấy đâu, một vài câu chuyện rất hay về Ben tôi xin phép được kể ra trong những kì sắp tới. Còn bây giờ ta trở về với chủ đề chính.
Hôm nay tôi sẽ nói chi tiết hơn về kĩ năng sống sót ở 2 loại vùng đất khác nhau. Đó là rừng nguyên sinh và sa mạc.

1. Rừng nguyên sinh – Đầm lầy:
Đầm lầy – kỹ thuật thoát hiểm:

Rừng thì ở bất kì nơi đâu cũng có. Ở Việt Nam cũng không hề ít những khoảng rừng nguyên sinh như thế. Bị lạc vào những khu rừng như thế này thì có vô vàn những điều hiểm nguy có thể đe dọa đến tính mạng của bạn. Vấn đề này tôi xin phép có một bài viết riêng mang tên “ Hiểm họa từ thiên nhiên” để nói chi tiết hơn.
Ở đây tôi xin phép được nói đến một trong những cái bẫy chết chóc nhất của tự nhiên đó chính là đầm lầy. Những người không có kỹ thuật thoát hiểm khi rơi xuống đầm lầy tỉ lệ mất mạng gần như là 100%. Cái chết gây ra bởi đầm lầy rất khủng khiếp. Bạn rơi xuống vùng sình lầy, dù là đứng yên hay cố gắng vùng vẫy thì cái chết cũng sẽ mau chóng đến với bạn. Chân không có điểm tựa, mọi nỗ lực “bơi” hay di chuyển đều là vô vọng. Chẳng mấy chốc bạn bị đầm lầy nuốt chửng. Khi không còn có thể nín thở được nữa thì bùn và cát sẽ tràn đầy phổi, dạ dày bạn. “Đúc” bạn từ trong ra ngoài trước khi bạn chìm xuống phần lỏng hơn phía đáy của đầm lầy. Vĩnh viễn nằm lại dưới đó mà không một ai biết.
Vậy đầm lầy là cái gì ?
Cấu tạo của đầm lầy như sau : Phía trên là lớp đất, bùn, cát, lá khô thậm chí là những cây cỏ mọc rất bình thường khiến bạn khó có thể phân biệt được sự khác nhau của nó với vùng đất cứng xung quanh.Nhưng lớp bùn đất ấy chỉ “lơ lửng” bên trên nhờ có mạch nước ngầm phun trào từ dưới lên. Lớp bùn đất này rất mềm và xốp, có thể dày từ 1- 5m, khi con người và động vật sa chân xuống thì sẽ mau chóng bị “hút” xuống phần nước lỏng dưới đáy và mau chóng bị dìm chết.

Tôi xin phép đi thẳng vào vấn đề. Khi rơi xuống đầm lầy (và cả những vùng cát lún mà bạn hay thấy trong phim) bạn phải xử lý như thế nào ?
Đang di chuyển trong rừng, bỗng nhiên bạn bị hụt chân và sa vào một cái đầm lầy. Thông thường trong những trường hợp này bạn sẽ ngã sấp về phía trước và tự đứng lên theo bản năng hoặc rơi xuống theo hướng thẳng đứng. Dù là trường hợp nào thì bạn cũng sẽ đứng lên và quay lưng về phía bờ . Lúc này, nếu bạn thực hiện tốt những kỹ thuật sau đây thì khả năng bạn quay lại được bờ là rất cao.
– Bình tĩnh, không được vùng vẫy, không cố gắng rút chân lên. Mọi cố gắng vùng vẫy chỉ khiến bạn tiêu hao sức lực và quan trọng hơn là khiến bạn lún sâu hơn một cách nhanh chóng.
– Cởi bỏ ba lô, quần áo nhưng không được vứt đi, nếu bạn nghĩ nó khá nặng và kéo bạn xuống nhanh hơn thì bạn nhầm rồi đấy, sử dụng chúng như những cái phao, điểm tựa để đẩy bạn lên hết mức có thể. Sình lầy không phải là nước nên cố gắng tăng diện tích tiếp xúc chừng nào hay chừng đó.
– Nhanh chóng ngả người ra đằng sau (ngửa mặt lên trên, đầu hướng về phía bờ ) 2 tay dang rộng để tăng diện tích tiếp xúc. Cái kiểu giơ tay vẫy vẫy như trong phim thực sự là rất ngu ngốc trong trường hợp này. Không hiểu sao hầu hết các tình huống trong phim nhân vật nào rơi xuống đầm lầy cũng giơ tay lên trời vẫy vẫy để rồi cuối cùng chỉ nhìn thấy mỗi cái bàn tay trước khi chìm nghỉm (Hay đây là một loại phản xạ tự nhiên?).
– Từ từ rút từng chân một lên cao hết mức có thể. Khi hai chân đã tự do thì chậm rãi phối hợp tay chân để đẩy người về phía trước. Động tác này cũng không hề khó, tay với lên đầu và quạt sang ngang đẩy mình lên. Nếu với được những gốc cỏ, gốc cây nào mọc trên bùn thì lấy nó làm điểm tựa để vươn mình về phía trước.
– Tay và chân thực hiện kỹ thuật trên còn thân người cố gắng mô phỏng động tác trườn của rắn (thực tế không khó như bạn nghĩ).
– Dù bạn biết mình đang bị lún xuống thậm chí là bùn lầy đã lún qua mặt bạn, bạn vẫn có thể chắc chắn là mình vẫn đang di chuyển. Phải biết rằng khoảng cách từ bờ đến chỗ bạn ngã xuống không quá xa, bạn hoàn toàn có cơ hội để đến đó.
Trên đây chỉ là một vài kĩ thuật ngắn gọn dễ nhớ mà ai cũng có thể làm được. Chỉ cần đã đọc qua bài viết phía trên, lúc lâm phải hiểm cảnh như thế, tôi đảm bảo bạn có thể thực hiện được nó thậm chí là làm tốt hơn. Không quá khó phải không nào?
Kỹ thuật cứu người thoát khỏi đầm lầy:
Bạn nghĩ đây là vấn đề đơn giản. Chỉ việc đưa gậy hoặc ném dây kéo nạn nhân ra khỏi đầm lầy là xong. Thực ra đúng là nó khá đơn giản. Nhưng bạn vẫn phải thực hiện đúng những kỹ thuật sau đây nếu không muốn là nạn nhân tiếp theo của đầm lầy :
– Không được liều lĩnh hay mất bình tĩnh lao về hướng đó cứu người ngay. Việc đó sẽ giết chết bạn đấy.
– Cẩn thận thăm dò từng bước chân, cẩn thận dùng gậy dò đường thăm dò phần đất trước mặt. Chỉ khi nào chắc chắn nó là vùng đất cứng có thể đặt chân lên được thì hãy bước lên.
– Tình thế bắt buộc: phần đất trước mặt không phải là đất cứng. Vậy bạn hãy nằm xuống và bò theo đúng động tác bò trườn mà bạn đã được học trong buổi hướng dẫn lăn, lê, bò, trườn mà các giờ học quân sự đã chỉ dạy. Động tác này y hệt như thế kể cả với gậy dò đường. Khi đến gần nạn nhân hết sức có thể thì cố gắng đưa nạn nhân về phía mình và phải chắc chắn là mình đang không bị kéo về phía trước.

– Nếu có sẵn dây thừng hay các loại dây dợ tương tự thì mọi việc sẽ dễ dàng hơn. Buộc nó vào một gốc cây chắc chắn và ném đầu kia cho nạn nhân. Buộc vào ngang lưng của mình rồi đi cứu nạn nhân cũng là một cách.
Kỹ thuật di chuyển trong vùng rừng đầm lầy:
Đầm lầy là một khu vực thực sự tồi tệ. Nếu bạn muốn thăm quan hay du lịch ở đây thì nên bỏ ý định đó đi.Khí hậu vừa ẩm vừa lạnh, quang cảnh tối tăm, “cư dân” ở đây hầu hết là rất nguy hiểm và không thân thiện. Vùng đầm lầy nhiệt đới có khi rộng đến cả nghìn hecta và tính chất cũng chẳng khác là mấy. Ngay ở Việt Nam vùng rừng U Minh thượng – hạ đồng bằng sông Cửu Long cũng có nhiều khu vực đầm lầy nguy hiểm. Hệ sinh thái ở nơi này khá phong phú gồm: trăn, rắn, cá sấu ,các loại chim…
Quay trở lại với chủ đề chính. Giả sử bạn phải di chuyển qua hay thậm chí là sinh sống tại nơi “khỉ ho cò gáy” này, bạn cũng không phải quá bối rối đâu. Dưới đây là một số cách thức sinh hoạt tại vùng đầm lầy :
– Cầm theo gậy dò đường, nhẹ, dài và đủ cứng. Ai từng đi rừng rồi cũng sẽ biết tác dụng to lớn của cây gậy này. Vào vùng đầm lầy nó còn có thêm tác dụng là bám víu, với, cản nếu bạn chẳng may sa chân xuống đầm lầy.
– Đi men theo vùng đất có cây to. Nếu là vùng cỏ rậm thì hãy bước lên những bụi cỏ mà đi vừa khô ráo vừa an toàn (nhưng phải đề phòng trăn rắn). Nếu thấy vùng cỏ đó lún xuống hoặc chuyển động ngay lập tức phải dừng lại kiểm tra.

– Những nơi mặt đất cực kì bằng phẳng có rêu mọc phía trên có thể là đầm lầy. Chẳng cần phải thử, hãy đi vòng qua nó.
– Nhưng cũng vì phải tránh những vùng đầm lầy hay chướng ngại này. Bạn sẽ phải đối mặt với vấn đề mất phương hướng do phải di chuyển lung tung. Trong vùng đầm lầy tối tăm nếu không thấy mặt trời hay các cột mốc để định hướng. Bạn có thể định hướng bằng hướng gió, bốc một nắm cát hoặc cỏ, thả nó theo chiều gió và xác định góc độ hướng di chuyển của mình với hướng gió. Điều này cần phải làm liên tục.
– Nếu di chuyển theo nhóm. Tốt nhất hãy cột các thành viên lại với nhau bằng một sợi dây. Đây hoàn toàn không phải là một việc thừa thãi.
– Tuyệt đối không di chuyển trong vùng đầm lầy vào ban đêm, lúc mưa to hay có sương mù. Lúc này kiếm một nơi khô ráo để trú ẩn là tốt nhất.
– Tuyệt đối không uống nước trong đầm lầy. Đây là loạt nước ứ đọng rất nhiều năm mang trong nó nhiều mầm bệnh, chất độc … dù có thể trông nó khá sạch. Loại nước duy nhất có thể uống được trong rừng là nước mưa hoặc nước từ các nguồn có dòng chảy mạnh.
– Giữ cho mình được khô ráo vì vùng đầm lầy thường ẩm và lạnh. Nếu bạn bị cảm sốt ở vùng này thì khả năng “bay về nhà không cần vé” là cực cao.
– Nếu phải ở lại vùng đầm lầy hãy tự tạo cho mình một nơi trú ẩn vững chãi. Quan trọng hơn là đánh dấu và tạo cho mình những con đường bằng các tấm ván, thân cây, cành cây…

Nói chung vùng rừng nguyên sinh – đầm lầy là những nơi nguy hiểm dù là ngày hay đêm, mùa nắng hay mùa mưa. Nó tiềm ẩn nhiều yếu tố chết chóc vô hình nên nếu có thể thì đừng tìm đến những nơi thế này mà thăm thú. Trường hợp bất đắc dĩ phải đến, bạn có thể tham khảo những kỹ năng tôi đưa ra ở trên.
Chúc bạn sống sót!